Đổi mới giáo dục đang diễn ra trên quy mô toàn cầu. Giáo dục Việt Nam đặc biệt là giáo dục đại học cần phải đi trước một bước trong quá trình đổi mới và hòa nhập quốc tế. Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phải đáp ứng nhu cầu thời kỳ công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, chủ động hội nhập quốc tế. Thành phố Hồ Chí Minh cùng với Hà Nội có vị trí đặc biệt trong quá trình này.

Chính vì vậy,trong quy hoạch mạng lưới đại học, cao đẳng giai đoạn 2001 – 2010 ban hành kèm theo Quyết định số 47/2001/QĐ-TTg ngày 04/04/2001 của Thủ tướng Chính phủ, yêu cầu: “Các trường đại học và cao đẵng ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh cần phải đi đầu trong quá trình hội nhập với nền giáo dục đại học, cao đẳng của các nước trong khu vực và quốc tế, đa dạng hóa các hình thức đầu tư trong và ngoài nước, liên kết với các trường đại học, cao đẳng có uy tín trên thế giới để nâng cao chất lượng đào tạo”.

Về phía người học cả nước và đặc biệt là thành phố Hồ Chí Minh nói riêng nhu cầu học tập với chất lượng quốc tế để đạt được bằng cấp trình độ quốc tế, bằng tiếng Anh và ngoại ngữ mạnh khác, đang tăng nhanh chóng. Lượng người đi du học tăng mạnh; các chương trình đào tạo quốc tế hoặc bán du học phát triển; một số đại học nước ngoài đã hoặc chuẩn bị lập cơ sở đào tạo tại Việt Nam. Nắm bắt tình hình đó, trong Chiến lược trung hạn xây dựng và phát triển giai đoạn 2001 – 2005 của mình, ĐHQG-HCM đã vạch rõ: “Thành lập Trường Đại học Quốc tế trên cơ sở liên kết với các trường nước ngoài có uy tín, tạo điều kiện cho cán bộ, sinh viên du học tại chỗ và qua đó, ĐHQG-HCM có thể học tập, đối chiếu kinh nghiệm và chất lượng, đào tạo của mình”.

Sau gần hai năm xây dựng Đề án thành lập Trường Đại học Quốc tế và trình Thủ tướng, ngày 5/12/2003 Thủ tướng đã chính thức ký quyết định thành lập Trường Đại học Quốc tế.

Trường Đại học Quốc tế là đại học quốc tế đầu tiên của Việt Nam và là đại học công lập đa ngành, đa lĩnh vực, thành viên ĐHQG-HCM. Trường có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng, được tổ chức và hoạt động theo các điều khoản trong Quy chế về tổ chức và hoạt động của Trường do Giám đốc ĐHQG ban hành. Tính quốc tế thể hiện ở môi trường học thuật đạt trình độ quốc tế về mọi mặt bao gồm các chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên, ngôn ngữ giảng dạy, cơ sở vật chất. Tính công lập thể hiện ở sự hỗ trợ đầu tư về cơ sở vật chất và tài chính của nhà nước nói chung, và ĐHQG-HCM nói riêng, cũng như các tổ chức khác trong và ngoài nước.